Nieuwjaar in Nederland, ofwel Oud en Nieuw, is een feest vol vuurwerk, gezelligheid en… eten dat zowel heerlijk als verbijsterend is. De Hollandse Nieuwjaarstradities draaien om zoete, vette lekkernijen met een geschiedenis die soms kippenvel oproept. Van gefrituurde deegballen tot appelflappen: deze gerechten zijn geliefd bij Nederlanders, maar kunnen toeristen met open mond achterlaten. In dit artikel duiken we in wat Nederlanders eten op Nieuwjaarsavond en -dag, waarom het zo bijzonder is en wat de griezelige oorsprong ervan is. Bereid je voor op een smakelijke, maar verrassende reis!
1. Oliebollen: Vette Ballen met een Duistere Geschiedenis
Geen Oud en Nieuw zonder oliebollen, de ultieme Nederlandse lekkernij. Deze gefrituurde deegballen, bestrooid met poedersuiker, lijken op donuts, maar zijn zwaarder en vaak gevuld met rozijnen of krenten. Nederlanders kopen ze bij kraampjes of maken ze thuis, en op Oudejaarsavond gaan er miljoenen over de toonbank. Maar waarom shockerend? De oorsprong ligt bij Germaanse stammen, die oliebollen offerden aan de godin Perchta. Volgens de legende sneed Perchta de buiken open van wie geen offer bracht, om ze te vullen met stenen. Oliebollen eten was dus een manier om boze geesten af te weren – een verhaal dat toeristen vaak met grote ogen aanhoren.
Tip: Koop verse oliebollen bij een kraampje voor de beste smaak, maar vermijd supermarktversies – die zijn vaak droog.
Feit: Nederlanders eten jaarlijks tientallen miljoenen oliebollen rond Oud en Nieuw!
2. Appelflappen: Knapperig, Zoet en Misleidend
Appelflappen, of appelbeignets, zijn een andere favoriet tijdens Hollandse Nieuwjaarstradities. Deze gefrituurde deegpakketjes gevuld met appel en kaneel lijken onschuldig, maar hun vette, knapperige textuur verrast veel toeristen. In tegenstelling tot de luchtige appeltaart zijn appelflappen zwaar en druipen ze soms van de olie, wat niet iedereen verwacht. Hun geschiedenis is minder griezelig, maar wel oud: ze stammen uit middeleeuwse recepten waarbij fruit in deeg werd gebakken om het te bewaren. Toeristen vinden het vaak shockerend dat Nederlanders deze calorierijke traktatie massaal eten, vooral na een avond champagne en vuurwerk.
Tip: Serveer warm met een extra snufje kaneel voor een authentieke ervaring.
3. Erwtensoep na de Nieuwjaarsduik: Hartig en IJskoud
Op Nieuwjaardag nemen duizenden Nederlanders deel aan de Nieuwjaarsduik, waarbij ze in de ijskoude Noordzee springen, vaak in Scheveningen. Na deze koude beproeving warmen ze op met een kom erwtensoep, een dikke spliterwtensoep met rookworst en groenten, ook wel “snert” genoemd. Toeristen vinden deze traditie shockerend: niet alleen vanwege de duik in ijswater, maar ook omdat de soep zo zwaar en vet is dat hij bijna een maaltijd op zich is. De dikke textuur, waarin een lepel rechtop blijft staan, en de intense smaak van rookworst kunnen buitenlanders overvallen.
Tip: Probeer erwtensoep met roggebrood en spek voor de volledige ervaring.
4. Gourmetten: Een Vette Tafel vol Verrassingen
Veel Nederlandse families kiezen op Oudejaarsavond voor gourmetten, een interactieve maaltijd waarbij iedereen kleine porties vlees, vis en groenten bakt op een tafelgrill. Toeristen zijn vaak verrast door de enorme hoeveelheid voedsel – van mini-hamburgers tot garnalen – en de vettige geur die het huis vult. Wat shockerend kan zijn, is de nonchalante overvloed: schalen vol eten blijven uren staan, en de focus ligt op gezelligheid boven culinaire finesse. De historische link? Gourmetten weerspiegelt de Nederlandse traditie van samen eten, maar de moderne versie is een calorierijke viering die soms overdonderend is voor buitenlanders.
Tip: Neem kleine porties om alles te proeven zonder overvol te raken.
5. Waarom Dit Toeristen Shockeert
De Hollandse Nieuwjaarstradities draaien om overvloed, vet en zoetigheid, wat contrasteert met de Nederlandse reputatie van soberheid. Toeristen zijn vaak verrast door:
- De vettigheid: Oliebollen en appelflappen druipen van de olie, wat ongewoon is in landen waar Nieuwjaar lichter wordt gevierd.
- De hoeveelheid: Nederlanders eten deze lekkernijen in grote hoeveelheden, vaak naast champagne en andere snacks.
- De griezelige geschiedenis: Verhalen over Perchta en offers geven een donkere draai aan een anders feestelijke maaltijd.
- De context: Erwtensoep na een duik in ijswater of gourmetten tot middernacht voelt extreem en ongewoon.
Let op: Als je deze gerechten wilt proberen, begin met kleine porties – ze zijn zwaarder dan ze lijken!
Hoe Probeer je Deze Tradities Zelf?
Wil je Oud en Nieuw als een echte Nederlander vieren? Hier zijn een paar tips:
- Bezoek een oliebollenkraam: Ga op 31 december naar een lokale markt voor verse oliebollen en appelflappen.
- Doe mee aan de Nieuwjaarsduik: Meld je aan voor Scheveningen en geniet daarna van erwtensoep.
- Organiseer een gourmetavond: Huur een gourmetstel en nodig vrienden uit voor een gezellige avond.
- Luister naar de Top 2000: Zet NPO Radio 2 op voor de ultieme Oud en Nieuw-sfeer.
Duik in de Hollandse Nieuwjaarsgekte!
De Hollandse Nieuwjaarstradities zijn een mix van zoet, vet en historische verhalen die zowel verwarmen als verbazen. Oliebollen, appelflappen, erwtensoep en gourmetten maken Oud en Nieuw onvergetelijk, maar hun overvloed en duistere oorsprong kunnen toeristen shockeren. Toch is dat precies wat deze tradities zo bijzonder maakt: ze combineren gezelligheid met een vleugje waanzin. Probeer deze gerechten zelf, omarm de chaos van Oud en Nieuw en ontdek waarom Nederlanders zo dol zijn op hun vette, zoete feest. Gelukkig Nieuwjaar!
